"Thắng Mỹ rồi khổ vì muốn giống Mỹ"

Một trí thức Mỹ vừa có bài nói nước Việt Nam cộng sản ‘thắng Mỹ’ để rồi lại muốn ‘giống Mỹ’ về kinh tế và cũng đang gặp đầy vấn đề từ nợ tín dụng tới thất nghiệp.

Phó Giáo sư Gary McDonnell từ Đại học North Michigan (NMU) có bài ngắn trên báo ở Mỹ chia sẻ quan điểm của ông về quan hệ Mỹ – Việt thông qua mấy chiếc ghế ‘Made in Vietnam’ vợ chồng ông mua về nhà ở Hoa Kỳ qua mạng Amazon.com.

Lấy đó là ý ẩn dụ cho quan hệ tình cảm của người Mỹ với nước Việt Nam thông qua cuộc chiến tranh và nay là kinh tế, ông McDonnell đặt câu hỏi vậy nước Việt Nam ngày nay là gì.

“Việt Nam nay là tư bản hay cộng sản?”

Ông nói ông tự tìm hiểu một chút, và nhận xét Việt Nam không thuộc loại nào.

“Sau chiến tranh, những người cộng sản Việt Nam lập ra chế độ kiểm soát tài sản và thương mại hà khắc, gây ra hậu quả là đói nghèo lan ra, và sự đau khổ của người dân Việt Nam...”

“Giới có học bỏ nước ra đi. Và phải đến thập niên 1990 chính quyền mới mời gọi đầu tư nước ngoài và có động thái tiến dần đến tự do hóa kinh tế.”

'Tư bản bè phái'

 "Vì việc áp dụng luật tùy tiện, đầu tư nước ngoài trở nên ngần ngại, và thanh niên ngày càng khó kiếm việc"

Thế nhưng, theo ông Gary McDonnell, tiến sỹ môn kinh tế học, thì thể chế chính trị Việt Nam vẫn là cộng sản.

“Nước này vẫn là cộng sản, vẫn ngăn chặn ngôn luận và báo chí, và có một khu vực kinh tế lớn là do nhà nước nắm,”

Ông trích báo New York Times nhận xét rằng các vấn đề của Việt Nam là của một thứ "chủ nghĩa tư bản bè phái với ít nhiều màu sắc cộng sản".

Nhưng giống như ở Trung Quốc, chính quyền cho tư nhân làm chủ một số khu vực doanh nghiệp.

Nhờ kinh tế cởi mở hơn, người dân Việt Nam được hưởng lợi nhưng nhiều vấn đề mang tính thể chế cũng xuất hiện và trở nên ngày một nghiêm trọng.

Ngoài các vụ đầu cơ địa ốc, xây cất bất động sản, nay mức nợ không trả nổi trong khu vực kinh tế nhà nước cho thấy "nguồn tài nguyên vẫn bị kiểm soát bởi chính phủ tham nhũng và bất tài", theo tiến sỹ McDonnell.

"Vì việc áp dụng luật tùy tiện, đầu tư nước ngoài trở nên ngần ngại, và thanh niên ngày càng khó kiếm việc."

Theo ông, hóa ra câu chuyện cũng khá quen thuộc với người Mỹ khi chính họ cũng gặp cảnh nợ tín dụng, cứu trợ tài chính, thất nghiệp và đầu tư sai mấy năm qua.

Đây là điểm trớ trêu, theo Gary McDonnell, vì "dù đã 'chiến thắng' nhưng người Việt Nam lại cuối cùng đi ôm vào một hệ thống kinh tế với các vấn đề chẳng mấy khác của Hoa Kỳ.

BBC