CSVN bị chỉ trích mạnh về nhân quyền

Hạ viện Hoa Kỳ hôm thứ Ba 4/6 đã nghe điều trần tình trạng nhân quyền ở Việt Nam, trong đó đề cập nhiều tới các vi phạm.

Đây là phiên điều trần thứ hai liên tiếp trong chưa đầy một tháng về chủ đề này sau phiên họp tương tự hồi tháng Tư.

Phiên điều trần kéo dài hai ngày diễn ra dưới sự điều khiển của dân biểu Chris Smith, ủy viên của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện và là chủ tịch Tiểu ban châu Phi, Y tế, Nhân quyền toàn cầu và Các tổ chức quốc tế trực thuộc ủy ban này.

Tôn giáo và đất đai

Trong phát biểu mở đầu phiên điều trần, dân biểu Smith đã nêu bật tình trạng đàn áp tôn giáo và cưỡng chế đất đai của người dân Việt Nam hiện nay.
Vị dân biểu này gọi Việt Nam là ‘nước vi phạm quyền tự do tôn giáo tồi tệ nhất trên thế giới’.
Quốc gia Đông Nam Á này từng năm trong danh sách ‘Các nước cần quan tâm đặc biệt’, tức CPC, về tự do tôn giáo. Tuy nhiên đến năm 2006, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã đưa Việt Nam ra khỏi danh sách cho đến nay.
Báo cáo mới nhất về tự do tôn giáo thế giới của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hôm 20/5 cũng không đề nghị đưa Việt Nam vào lại CPC.

Ông Smith kêu gọi Chính phủ Hoa Kỳ làm theo kiến nghị của Ủy ban Tự do Tôn giáo của nước này hồi năm ngoái, tức là đưa Việt Nam trở lại vào CPC với lý do Hà Nội ‘kiểm soát mọi nhóm tôn giáo, hạn chế và trừng phạt gắt gao những hoạt động tín ngưỡng độc lập’.
“Có vẻ như Bộ Ngoại giao đã để cho những toan tính chính trị lấn át thực tế,” ông nói và lên án nhận xét của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ về tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam là ‘che dấu khiếm khuyết’.
Dân biểu Smith dẫn chứng bằng các trường hợp của Hòa thượng Thích Quảng Độ, Đức Tăng thống của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, và Linh mục Nguyễn Văn Lý đang bị giam cầm cũng như vụ đàn áp giáo dân ở giáo xứ Cồn Dầu, Đà Nẵng.
Ông cũng đặc biệt nhấn mạnh tình trạng cưỡng chế thu hồi đất đai.
“Chính phủ đã cướp đoạt phi pháp tài sản của các hộ dân... và nếu chủ sở hữu hợp pháp... chống cự thì các lực lượng an ninh sẽ được huy động để trấn áp,” ông nói.
Các nghị sỹ Hoa Kỳ cũng nghe một số nhân chứng điều trần về những vi phạm nhân quyền ở Việt Nam.

Đòi bồi thường

Người dân Dương Nội, ngoại thành Hà Nội, biểu tình phản đối cưỡng chiếm đất đai

Ông Joseph Cao, cựu dân biểu, kêu gọi Quốc hội Hoa Kỳ bảo vệ quyền lợi của những người Mỹ gốc Việt có tài sản đất đai bị chính quyền Việt Nam tịch thu ‘bất hợp pháp’ sau khi họ bỏ lại tất cả để trốn chạy ‘sự tàn ác’ của chế độ cộng sản.
Holly Ngo, một thuyền nhân vượt biên hồi năm 1978 và hiện đã định cư tại tiểu bang California, kể tại phiên điều trần về câu chuyện gia đình ông bị chính quyền tịch thu tài sản. Ông nói rằng đây không chỉ là vấn đề của riêng gia đình ông mà của rất nhiều người Mỹ gốc Việt.
Ông kể rằng nhà cửa đất đai của ông, tính theo thời giá hiện nay là 800.000 Mỹ kim, đã bị chính quyền quốc hữu hóa vì không có ai ở.
Ngoài ra, gần 2,4 kg vàng, trị giá gần 136.000 Mỹ kim vào thời điểm hiện nay, cũng bị chính quyền buộc gia đình ông phải ký gửi tại nhà băng quốc doanh hồi năm 1977 và không hề được trả lại.

Tiến sỹ Nguyễn Đình Thắng, giám đốc điều hành của tổ chức giúp thuyền nhân Việt Boat People SOS, ước tính rằng trong vòng 38 năm qua Chính phủ Việt Nam đã tịch thu đất đai, nhà cửa và các tài sản khác của người Mỹ gốc Việt với tổng trị giá trong khoảng từ 50 đến 100 tỷ Mỹ kim.
Ông cho biết là nhiều Việt kiều đã về Việt Nam để đòi lại tài sản nhưng chỉ rất ít trong số họ thành công sau khi đã lót tay rất nhiều tiền cho các cán bộ có quyền hành.
Ông Thắng yêu cầu Chính phủ Mỹ gây áp lực buộc Việt Nam bồi thường tài sản của những người Mỹ gốc Việt đã bị tịch thu và đưa điều kiện này trong quá trình đàm phán Hiệp ước Đối tác Xuyên Thái Bình Dương TPP.
Ông cho rằng đây là ‘lợi ích quốc gia’ của Mỹ vì có liên quan đến hàng trăm ngàn công dân Mỹ với thiệt hại lên đến hàng chục tỷ Mỹ kim.

‘Ngày càng tệ’

Tổ chức Theo dõi nhân quyền HRW cũng cử đại diện đến phiên điều trần để mô tả tình trạng vi phạm nhân quyền ở Việt Nam.
Đại diện HRW John Sifton lưu ý rằng ‘tình hình đang ngày càng tồi tệ ở Việt Nam’ vì ‘chỉ trong vòng có vài tháng đầu năm 2013 mà số người bị kết tội trong các phiên tòa chính trị nhiều hơn cả năm ngoái’.

Chính phủ Việt Nam đang gia tăng đàn áp những người chống đối

Theo số liệu mà HRW đưa ra thì trong năm 2012 có ít nhất 40 người bị bỏ tù vì chống đối chế độ. Tuy nhiên, chỉ trong vòng 5 tháng đầu năm nay đã có hơn 50 người bị đưa ra xét xử trong các phiên tòa chính trị.
Ông Sifton đưa ra là dẫn chứng là phiên tòa xử Nguyễn Phương Uyên và Đinh Nguyên Kha, vụ bắt giữ blogger Trương Duy Nhất, vụ bỏ tù 8 người Thượng theo đạo Hà Mòn, việc chính quyền tìm cách giải tán các buổi ‘dã ngoại nhân quyền’ hồi đầu tháng Năm và vụ đàn áp những người biểu tình chống Trung Quốc tại Hà Nội hôm Chủ nhật 2/6.
Ngoài ra ông cũng nêu lên các hành vi vi phạm nhân quyền khác của chính quyền Việt Nam như thu hồi đất tùy tiện, cấm các tổ chức công đoàn không có phép, các phiên tòa ‘trình diễn’, nạn bạo hành của công an đối với những người bị giam cầm và việc cưỡng bức cai nghiện và cưỡng bức lao động đối với những người nghiện ma túy.
“Đó là hình ảnh Việt Nam ngày nay: một chính quyền tàn ác và đàn áp có hệ thống các quyền tự do biểu đạt, tự do lập hội và tập hợp hòa bình và trấn áp những người dám thách thức chính quyền hay dám kêu gọi dân chủ,” ông phát biểu trước các nghị sỹ Mỹ.

“Đã từng có hy vọng rằng việc đưa ra đối thoại chiến lược quân sự và đàm phán tự do thương mại với Việt Nam có thể khuyến khích đất nước này thay đổi,” ông nói.
“Giờ đây dường như hy vọng này đã được đặt không đúng chỗ. Nhà cầm quyền Việt Nam không hề thả lỏng nắm đấm của họ.”
“Đã đến lúc Chính phủ Hoa Kỳ nên nhìn nhận mọi việc theo đúng những gì đang xảy ra,” ông kêu gọi.
Nghị sỹ Chris Smith cho biết ông đã đề xuất trở lại Dự luật nhân quyền Việt Nam có tên là H.R. 1897. Dự luật này đang chờ được Ủy ban Đối ngoại Hạ viện xem xét.
Dự luật này đề xuất chính quyền Hoa Kỳ chỉ tăng viện trợ phi nhân đạo cho Việt Nam hơn mức của năm tài chính 2012 chỉ khi nào Tổng thống Barack Obama xác nhận rằng chính quyền Việt Nam đã có những tiến bộ đáng kể trong việc thực thi dân chủ và thúc đẩy nhân quyền.
Tuy nhiên các đề xuất tương tự đã nhiều lần bị chặn lại ở Thượng viện.

BBC