Thủ tục hành chính tại VN: “Hành dân là chính”

 Cục quản lý xuất nhập cảnh thuộc Bộ công an ở Hà Nội.

Lâu nay người dân ở Việt Nam vẫn luôn kêu ca về tình trạng thủ tục luôn rườm rà mỗi khi họ có việc cần phải đến cơ quan nhà nước để giải quyết công việc. Thực trạng đó thế nào và cần có giải pháp nào?

Theo nghị định của chính phủ về kiểm soát thủ tục hành chính được quy định tại điều 3 cho biết, thì chủ tục hành chính là trình tự, cách thức thực hiện hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức.
Hơn nữa, trong thời kỳ hội nhập phát triển kinh tế hiện nay công cuộc cải cách hành chính là một trong những nhiệm vụ cấp thiết để thực hiện mục tiêu xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong sạch và vững mạnh, chuyên nghiệp lấy dân làm gốc.

Tình trạng

Một thực tế diễn ra ở Việt Nam, đó là quá nhiều các loại thủ tục với các tầng nấc khác nhau, hơn nữa thủ tục còn rờm rà. Để giải quyết một công việc nào đó, người dân phải tốn rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc mới có thể giải quyết được công việc.
Cô giáo Huyền ở Tp Hồ Chí Minh chia sẻ người dân ở Việt Nam không ai gọi là thủ tục hành chính mà người ta gọi là thủ tục hành dân vì theo cô khi người dân đi xin giấy tờ gì mà liên quan đến chính quyền thì luôn bị cán bộ hạnh sách, vòi tiền, gây khó dễ, chứ chưa nói đến thái độ của cán bộ khi làm việc với dân. Còn đối với những người có tiền thì mọi việc luôn dễ dàng.
Cô giáo Huyền tiếp lời:
“Nói chung là thủ tục hành chính của Việt Nam rất là rườm rà nhưng mà có một  câu là “hành người dân là chính” kể cả thái độ của những người cung cấp giấy tờ cho người dân thì cũng rất là hách dịch với người dân. Người ta thể hiện bản tính của cán bộ đối với dân nói chung là gây khó dễ từng ly từng tý một đối với người dân. Còn như những người mà có tiền thì người ta đút lót cho cơ quan hành chính bên hành chính của công an khoảng 500 ngàn đến 1 triệu thì ngay ngày mai hoặc một tuần sau là có chứng minh hoàn toàn mới mang tên mình.”
Chị Thảo ở Tp Hà Nội cũng có ý kiến:
“Người Việt Nam họ không dùng thủ tục hành chính đâu mà họ dùng từ “thủ tục hành dân” bởi vì đi ra kể ra cấp phường, cấp địa phương là cấp thấp nhất gần người dân nhất mà họ hành, công việc của họ đó cũng là chỉ dẫn cho dân làm thủ tục giấy tờ, đưa phòng nọ, đưa ban kia họ hách dịch, họ mắng mình như mắng giam, nói chung thủ tục hành chính Việt Nam là rườm rà lắm, rườm rà quan liêu lắm.”

Thủ tục hành chánh rườm rà phức tạp

Chị Hiền ở Nghệ An cho biết, hiện nay ở Nghệ An việc làm thủ tục hồ sơ đã được cải thiện so với trước đây rất nhiều, giờ người dân không phải đi qua nhiều cửa như trước hay là làm giấy tờ mất nhiều thời gian nữa. Nhưng sự việc đó được cải thiện thì nãy sinh ra sự việc khác đó là khi đi làm giấy tờ mà những gia đình nào còn thiếu sản phẩm nông nghiệp hay còn gọi là thuế nông nghiệp lại bị chính quyền xã làm khó dễ, đối với những hộ gia đình nghèo xin dấu để đi chữa bệnh cũng không thoát khỏi.
Chị Hiền tiếp lời:
“Người dân làm gì cũng phải xuống xã xin dấu, như người dân xuống xin triện vay ngân hàng họ không chấm triện, trẻ con sinh ra làm giấy khai sinh họ cũng không chấm triện, các hồ sơ đi làm ăn xa họ cũng không chấm triện, họ bắt nạp tiền sản lượng họ mới chấm triện. Có trường hợp chị kia là gia đình hộ nghèo đi mổ đi mổ lại nhiều lần, chị ấy xuống xã nhận tiền điện hộ nghèo thì họ trừ vào tiền sản lượng chứ cũng không trả tiền điện hộ nghèo cho.”

Nguyên nhân

Thủ tục hành chính ở Việt Nam được nhiều người dân cho biết là nó khá rườm ra, phức tạp và gây khó dễ cho người dân, chính điều đó đã gây ra nỗi bức xúc cho người dân nhất là những hộ gia đình nghèo, không quen biết và không có học vấn.
Chị Thảo chia sẻ, nguyên nhân dẫn đến tình trạng thủ tục hành chính rườm rà, phức tạp là do chế độ cộng sản và do ý thức của người dân chưa có ý phản biện.
Chị Thảo tiếp lời:
“Cái cơ chế bộ máy cồng kềnh đó là sự hách dịch hệ thống từ trên xuống dưới rồi, trên thì hách dịch trên, dưới thì hách dịch dưới nói chung là họ không tôn trọng quyền con người, họ không tôn trọng pháp luật.”
Bên cạnh đó cô giáo Huyền cũng chia sẻ là do ý thức của người dân còn câu nệ, sợ cán bộ nên khi đi làm giấy tờ họ đều luôn thưa gửi, từ đó dẫn đến nhiều cán bộ hách dịch người dân.
Cô Huyền tiếp lời:
“Tất cả những cái này đều do hệ thống thôi, một phần tuy nhỏ cũng là do tính người dân của mình không hiểu luật, không hiểu được quyền lợi của người dân.”

Giải pháp

Theo chị Thảo thì giải pháp tối ưu nhất để hạn chế tình trạng thủ tục hành chính rườm rà đó là phải xóa bỏ chế độ Cộng Sản vì theo chị, việc thủ tục hành chính Việt Nam rườm rà phức tạp đều do đường lối, hệ thống của chế độ Cộng Sản Việt Nam.
Chị Thảo tiếp lời:
“Biện pháp tối ưu nhất là thay đổi chế độ.”
Cô Huyền chia sẻ giải pháp tạm thời trước mắt thì những ai hiểu biết về pháp luật thì nên phổ biến cho người dân, để họ biết được quyền của mình và quyền bày tỏ ý kiến, để không bị cán bộ làm khó dễ khi đi làm giấy tờ.
“Nếu mà mình biết thì phổ biến cho người dân biết cái quyền của họ khi mà họ tham gia xây dựng vào bộ máy hành chính nhà nước người ta được quyền góp ý, được quyền bày tỏ quan điểm.”
Cô giáo Huyền cũng chia sẻ với chúng tôi, trong thời kỳ hội nhập kinh tế như hiện nay thì công cuộc cải cách hành chính là một trong những nhiệm vụ cấp thiết hàng đầu, để thực hiện mục tiêu xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp lấy dân làm gốc, làm như vậy thì nền kinh tế đất nước mới đi lên được.

RFA